De laatste vijf jaar voor mijn pensionering werd ik gedetacheerd bij netbeheerder Liander voor het ontwikkelen van nieuwe technieken om graafschade te voorkomen. In die hoedanigheid kwam ik in contact met Dick van der Roest van Infraradar. Dick heeft een radar ontwikkeld waarmee de ligging van kabels & leidingen zichtbaar gemaakt kunnen worden. Interessant was, dat hij tevens een grote naam had opgebouwd met het gebruik van grondradar voor archeologisch onderzoek in binnen- en buitenland. Wederzijdse interesse was dan ook volop aanwezig. Zo hebben we enkele jaren geleden in een (te) klein opblaasbootje onderzoek gedaan naar het verdronken dorpje Beulake, waarbij onder water bijzondere structuren werden ontdekt. Dit zou later leiden tot het aanmelden van dit gebied als rijks archeologisch monument.

Toen er sprake was van een mogelijke opgraving van de Veerpoort, heb ik contact gezocht met Aannemingsmaatschappij Van Gelder uit Hattem. Deze had ook een infraradar aangeschaft die ik in januari 2016 kon lenen. Hiermee zijn vijf locaties in Hasselt belopen, te weten: De Kaai, Het marktplein rond het Oude Stadhuis, de Grintwal, de Heilige Stede en de Buiten Enkpoort. Niet geheel onverwacht zijn er op alle locaties ondergrondse structuren waargenomen. Hier een paar locaties wat nader bekeken.

Het Oude Stadhuis.
Hier is het gedeelte van de Markt belopen tussen de Hofstraat en de Hoogstraat, ten noorden van het Oude Stadhuis (OS). Westelijk van het OS was een aaneengesloten loop niet mogelijk vanwege obstakels als fietsenrekken en bloembakken, waardoor slechts op enkele plekken structuren zijn waargenomen. Wel is duidelijk dat hier nog restanten ondergronds aanwezig zijn.

Enige jaren geleden heeft voor de reconstructie van de Markt, stadsarcheoloog Michael Klomp in opdracht van de gemeente een gedeelte archeologisch onderzocht. Hierbij zijn funderingsresten gevonden, die geïnterpreteerd zijn als de resten van het Bussenhuis.

Opvallend is een hoge concentratie van structuren voor restaurant De Zon. Geen enkele kaart, ook de oudste stadsplattegrond van Jacob van Deventer niet, geeft hier een bouwwerk aan. Deze restanten moeten dus van voor 1560 zijn.
Een vrij diepe spot op de hoek bij de Herderin roept eveneens vragen. Ook de structuur van mogelijk een (water)put werd zichtbaar. Een ander opvallend stuk “fundering” ligt ten zuidoosten van het OS. Dit restant ligt dieper dan de rest, tussen 1.90 m1 en 2.10 m1. Ook hier waren bovengrondse obstakels oorzaak dat dit niet verder belopen kon worden.
Langs de gevel van fotograaf Tuinman zijn duidelijk ook nog fundatieresten aanwezig. Niet helder is of deze in verband gebracht kunnen worden met het Bussenhuis of dat hier nog een ander bouwwerk heeft gestaan. (zie plattegrond)

Samenvattend is Het meest bijzondere de hoge concentratie van funderingen te noemen voor restaurant De Zon. Een archeologisch onderzoek zou hier wellicht een onbekend stukje geschiedenis van Hasselt bovengronds kunnen halen.

 

De Kaai
Het tracé langs de Kaai is praktisch geheel belopen. Tijdens de opgraving van de Veerpoort, enkele maanden later, konden de radar gegevens goed vergeleken worden met de werkelijkheid.  Dit hele gebied ligt overigens nog vol met restanten. Uitgezonderd onder de wegverharding. Hier is kennelijk in het verleden bij aanleg van onder andere riolering en kabels en leidingen veel gesloopt.

Veel funderingen liggen ten oosten van de Veerpoort, afkomstig van panden die langs de verdwenen Veersteeg hebben gestaan. Bijzonder zijn ook de structuren die zichtbaar zijn ter hoogte van Achter ’t Pannenwerk. Hier is niet alleen de loop van de stadsmuur nog goed te zien, maar ook geven de radarbeelden aan dat daar ook nog “iets” gestaan heeft. Op een Waterstaatskaart van 1818 vinden we hier nog een gebouwtje getekend.

Waar mogelijk, tussen de geparkeerde auto’s door, is tot aan het Zwarte Water gelopen. Voor de stalen damwand is de oude kademuur nog waarneembaar. Maar ook daarvoor zijn nog fundatieresten te zien. Niet alleen het verdere verloop van de oude stadsmuur is goed te volgen, maar ook de plek waar de muurtorens hebben gestaan. Helaas is van deze gegevens tijdens de reconstructie van de Kaai geen gebruik gemaakt. Hierdoor blijven mogelijk interessante ontdekkingen in ieder geval voor toekomstige archeologen bewaard. Want opgraven is tenslotte ook vaak het vernietigen van ons bodemarchief.

Andere locaties worden te zijner tijd nog uitgewerkt.
John Assink